“ŞUŞAYA QALXIRIQ, ANA!”
Oktyabr ayı idi. Şəhidlərin şəhadətə ucalan və təytarələrin Naxçıvana şəhid gətirən günlərindən beş il ötürdü. O anlar xəyalımda kino lenti kimi yenə canlanmağa başladı. Bir şəhid anasının sosial şəbəkədə paylaşdığı şəkil və videoları izləyirdim. Təəsirli anlar idi. O paylaşımlarda həsrət, nigaranlıq və gözyaşı var idi. Çox kövrəlmişdim, ana ilə söhbət edib könlünü almaq keçdi ürəyimdən. Bir tərəfdən də fikirləşirdim ki, dərdini təzələməyim. Köhnəlməyən dərdini…Amma necə oldusa özümdən qeyri-ixtiyari olaraq barmaqlarım klaviaturada yazdığı mesajı həmin anaya yönləndirdi. Hal-əhval tutub, ruh yüksəkliyi vermək istədim. Sanki şəhid Ceyhunun anası Gülnarə xanım söhbət etməyə, oğlundan danışmağa bir həmdəm gəzirmiş. Onu anlayırdım və ağladığını da hiss etmişdim. Sən demə həmin gün oğlunun Şəhid otağını ziyarətə gələnlər var imiş. Onları yenicə yola salan Şəhid Anasının ürəyi dolu imiş. Allahıma şükr etdim ki, nə yaxşı həmin vaxt Gülnarə xanıma mesaj yazdım və onunla bir az söhbət edib, dərdləşə bildim. Mən ondan ağrılı da olsa, bir az Ceyhundan danışmasını, acılı-şirinli xatirələrindən söz açmasını istədim. Gah qəhərlənib ağlayırdıq, gah da qürur dolu anları və həsrət dolu günləri yada salırdıq. Dəfələrlə kövrələn ana, hər göndərdiyi səsin sonunda “Rəqsanə xanım, sizi də kövrəltdim, siz Allah bağışlayın” kimi ifadələr işlədirdi. Mən isə “sizi dinləmək, dərdinizə şərik olmaq məni yormur, nə zaman istəsəniz mənə mesay yaza bilərsiniz”–dedim. Bütün şəhid analarını bir ana olaraq özümə doğma bildiyim kimi, Gülnarə xanım da mənə doğma və əziz idi. Bu Vətən bütöv olsun deyə–onların ürəyi parçalanmışdı. Onları hər birimiz bir vətəndaş olaraq dinləməliyik və ölümün şərəflisini seçən o igid oğullar ilə qürur duyduğumuzu hər zaman və hər yerdə bəyan edərək onları unutmamalıyıq! Şəhidi yaşatmaq bu olsa gərək. Gülnarə xanımla söhbət etdiyim anlar mənə daha bir qəhrəmanımızın həyat hekayəsini qələmə almağa sövq etdi. Culfa rayonundan olan igidimiz, Dünyamalıyev Ceyhun Zeynal oğlunun şərəfli və təəsirli həyat hekayəsini yazmağı özümə borc bildim.
Ceyhunun anası Gülnarə xanımın dediklərindən belə anladım ki, O, ailənin ən istəkli və fərqli övladı olub. Ata-anasına qarşı həddindən artıq mülayim və mehriban olan Ceyhun məktəbdə də fərqli və qeyri-adiliyinə görə yoldaşlarından seçilirdi. Vətənpərvər böyümüşdü, həyata baxışı da yaşından artıq düşüncəyə malik olduğunu göstərirdi. Anası Gülnarə xanımın fikri həmişə onun yanında qalardı. Sanki ona nəsə olar deyə -hər zaman nigaran olardı. O, Naxçıvan şəhər Heydər Əliyev adına liseydə təhsil almışdı. Sonra isə təhsilinin davamını Azərbaycan Ali Hərbi məktəbində tamamlayaraq Leytenant rütbəsinə yüksəlib, Naxçıvan Xüsusi Təyinatlıların tərkibində xidmətə başlayır. Anası hardan bilərdi ki, oğlu adddım-addım şəhidliyə doğru yönəlir. Ana ürəyidir, bəlkə elə hisslərinin nəticəsi idi ki, Ceyhuna bağlılığı digər övladlarından qat-qat fərqli idi. Həmişə bu ifadələri təkrar-təkrar işlədərdi; “Ceyhun, özündən muğayat ol haa, bilirsənki sənə bir şey olsa özümü öldürərəm. Mən sənsiz yaşaya bilmərəm”
Daha sonra Ceyhun Lələtəpədə xidmətinə davam etdi.
Doğrudur “Vətənin o başı, bu başı olmaz!” deyirlər. Amma döyüş bölgəsində olduğu üçün ailə çox narahatlıq keçiridi. Bacısı Bakıda yaşayırdı deyə izinli günlərində onlara gələrdi. Çox çətin təlimlərdən uğurla keçirdi. Cəld və çevikliyi ilə komandirinin rəğbətini qazanmışdı. Hər ay maaşından atasıgilə göndərərdi. Ata-anası ilə telefonla danışan zaman hər kəsi bir-bir soruşardı, qohum-qonşulardan hal-əhval tutardı. Atasıgil deyirdi ki, “Ceyhun sən maaşından bizə göndərdiyin pulları xərcləməmişik, yığıb sən gələndə sənə ev almağı düşünürük. Oğlunun gəlıcəyini düşünən ailənin oğlu isə ən öndə Vətəni düşünürdü. Eyni zamanda özü çətinlik çəksə də həmişə ailənin də qeydinə qalardı. Bir müddət Lələtəpədə xidmət etdikdən sonra bir qurup hərbiçilərin işini Bakıya dəyişirlər. Ceyhun da onlarla birlikdə Bakıya qayıdır və xidmətinin öhdəsindən layiqincə gəlməyə çalışır. Ceyhun Bakıya gələndə ailə üzvləri çox sevinirlər. Hətta anası nəzir-niyaz paylayır ki, oğlu Bakıya gəlir, bacısına yaxın olacaq.
Lakin çox çəkmədən sentyabrın 27-də Vətən müharibəsi başlayır və Ceyhunu da öz dəstəsi ilə birlikdə geri çağırırlar. Sadəcə bacısına deyə bilir ki, “biz döyüşə gedirik, özünüzdən muğayat olun!” Üç gün sonra isə anası Gülnarə xanıma zəng vurub sağollaşır. Təbii ki, bir övlad anasına zəng edib halallıq istəməsi bir ana üçün çox çətindir. Bağrı qana dönmüş ana özünə yer tapa bilmir. Sadəcə olaraq həmişəki kimi işlətdiyi o ifadəni yenə dilinə gətirir; “Ceyhun nə edirsən et, amma özünü qoru, məni düşün. Özün bilirsən ki, sənə nəsə olsa mən yaşaya bilmərəm!”
Bu sözləri deyib oğlu ilə sağollaşır. Yoldaşlarının dediyinə görə Ceyhun həmişə öndə vuruşan zabitlərdən olur. Bütün döyüşlərdən sağ-salamat çıxırdı. Sanki İlahi bir qüvvə onu qoruyub saxlayırdı. Kim bilir bəlkə də yuxusuz qalan, gecələri səhərə qədər oyaq olan ananın duaları onu qoruyurdu…
Bir gün yenə anası zəng edir ki, bəlkə oğlu ilə danışa, vəziyyətinin necə olduğunu və harda olduğunu öyrənə. Ceyhun telefonu açır və anasına deyir ki, “Narahat olma, ana. Kəlbəcərdəyik, döyüşdən çıxmışıq. Əsgərə gələn təminat maşınlarını mənfur düşmən yolda partlatdığı üçün iki gündür ki, acıq, yemək yeməmişik. Amna indi Fizulidən yemək təminatı gəlib. Gedirik yemək yeməyə. Narahat olmayın! İmkan olan kimi yenə əlaqə saxlayaram.” Ana ürəyidir, necə narahat olmasın. Ananın əlindən gecə-gündüz dualar etməkdın başqa nə ola bilırdi axı.
Xüsusi Təyinatlıların zabiti olan Ceyhun, ön xətdə Fizuli, Zəngilan, Qubadlı, Hadrut, Cəbrayıl və Şuşa döyüşlərində mərdliklə və cəsarətlə iştirak edir. Bir dəfə qolundan yaralanır, komandiri və döyüş yoldaşları onun geri qayıtması və yarasının müalicə olunması üçün təkid edirlər. Ceyhun buna təkidlə qarşı çıxır döyüşlərdə sona qədər iştirak edir. Əsgərlərini tək qoyub getmək istəmir və “Zabit qabaqda olar” -deyib irəli keçir. Əsil Azərbaycanlı qanı daşıyan, azad torpaq naminə, Qarabağa qovuşmağı, bütöv Vətən amalına inanaraq qəhrəmanlıq səlnaməsini iradəsi ilə həyata keçirəcəyinə inanır. Noyabr ayı anasına zəng edir və “Şuşaya gedirik, ana. Sıldırımlar qalxacağıq. Hər şey ola bilər” Anası hiss edir ki, Ceyhun xeyir-dua istəyir. Ceyhun bir də təkrarlayır ki, “Ana, Şuşaya qalxırıq haa”. Ana gözyaşlarını saxlaya bilmir, birtəhər özünü ələ alıb –”Qalx, anan qurban, sağ-salamat qalx! ” –deyir və sağollaşır. Ceyhungil iyirmi nəfər idilər. Ananın halallığı canki Ceyhuna güc verir.24 yaşlı bir gəncin bu qədər Vətənə bağlılığı, bu qədər cəsarətinin nəticəsidir ki, onu düz Şuşaya aparır. Noyabr ayının yeddisi bu dəfə ayağından ağır yaralanır. O vaxtdan Ceyhundan bir xəbər bilinmir.
Noyabr ayının 8-i Şuşa işğaldan azad olunur və Zəfər xəbəri bütün Azərbaycanı ayağa qaldırır. Gülnarə xanım hazırlıq görür, bazarlıq edir, evi səliqəyə salır ki, Ceyhun döyüşdən gələcək, ona yaxşı qulluq etsin. Müharibənin bitdiyinə və torpaqlarımızın işğaldan azad olunmasına sevinən ana oğlunu həvəslə gözləyir.
Çünki komandirə zəng edib maraqlanmışdılar. Ceyhunun şəhid olmadığını deyirdilər. Amma ağır yaralandığını bildirirdilər. Həmin vaxt oktyabr ayının 4-də şəhid olmuş igidimiz Nicatın nəşi, oktyabr ayının 12-si Culfa rayonuna gətirilir və ana torpağa tapşırılır. Həmim vaxtdan etibatən qohum-,qonşular, tanışlar Hicatın anası Minayə xanımı tək buraxmırlar. Tez-tez onu ziyarət edir, dərdinə şərik olurdular. Noyabr ayının 12-si idi. Gülnarə xanım Minayə xanımgildən evə qayıdanda xəbər gəlir ki, Ceyhun yaralıdır, Bərdədədir. Çarəsiz ana bilmir ki, kimə zəng etsin, necə öyrənsin ki, oğlundan nə xəbər var?! Sanki ayaqları getmir, dizləri taqətdən düşür. O, evə qayıdanda məhləyə insanların toplandığını və hərbi ambulansı görür. Oğlunun şəhid olduğunu bilir və ananın dünyası bir anda yıxılır. Axı o oğlu Şuşa sıldırımlarını qalxanda “sağ–salamat qalx!”– deyə dua etmişdi. Görünür taleyin acı hökmü burda da öz rolunu oynamışdı. Ceyhun o qayaları sağ-salamat qalxsa da, sağ-salamat qayıtmadı. Ananın xəyalları bir andaca puç oldu. O, hazır olmağdığı acı mənzərə ilə üz-üzə qalmışdı. Fələyin amansız oyunundan bixəbər ana oğlu üçün Zəfər hazırlığı görmüşdü. Bu qəfil və xəbərsiz qara yel ananı sarsıtdı. Ananın arzularını bi anda sovurub apardı. Bayrağa bükülmüş tabutdakı oğlunun cansız bədəni anasından öncə həyətə gələrək sanki–” sən şəhid anasısan, mən səni qarşılamalıyam”– demək istəyirmiş. İndi isə ana inamla sağ gözlədiyi oğlunun Üçrəngli Bayrağa bükülmüş nəşi ilə qarşı-qarşıya dayanmışdı. Gerçəkliklə xəyalın astanadında dayanmış ananın vücudu yarpaqtək əsdi. Axı onun oğlu sağ gələcəyinə söz vermişdi…
Ceyhunun qələbədən belə xəbəri olmuşdu, sadəcə ağır yaralandığı üçün ayağından axan qan bir də ki, müharibənin yorğunluğu Ceyhuna güc gəldi. Onu səkkiz saat yol gətirirlər ki, ambulansa çatdırsınlar. Ambulansa çatmağa yarım saat qalanda Ceyhun şəhidlik zirvəsinə ucalır. Vəziyyətinin ağırlığını görəndə sadəcə anasının bu sözlərini deyib; “Məni qurtarın, qoymayın ölüm! Anam mənsiz yaşaya bilməz!”
İndi onun anasıgilə göndərdiyi o məvaciblə Ceyhuna ən müqəddəs evi tikdilər. Elə bir ev ki, üzərində qonağı bol, altında isə cənnətə bir yol gedir. Cənnətdəki şəhadətin mübarək, şəhidim!
Məkanın cənnət, ruhun şad olsun!
Gülnarə xanım Ceyhunla ömürlük vidalaşdıqdan sonra iki il çox ağır hallar keçirirdi. Hətta şəhid oğlundan da küsmüşdü. Qəbri üzərinə belə, getmirdi. Özünə xas olan xüsusiyyəti üzrə heç kimi narahat etməmək üçün nə yoldaşının, nə övladlarının, heç kimin yanında ağlamırdı. Həmişə evdə tək bir otağa girib xəlvət- xəlvət doyunca ağlayardı. İki il bu vəziyyətdə əzizlədiyi can parçasından küsərək ona gizlin matəm saxladı. Ən sevdiyi balasından incimişdi, onu tək qoyduğu üçün. Sonra qonşulardan neçə nəfər gördüyü yuxuları Gülnarə xanıma deyirlər. Yuxuda Ceyhun onlara deyirdi ki, “Anamı tək qoymayın. Anam məni tək ağlayır. Qoymayın ağlasın!”
O gündən ana oğlunun o dünyasının əzablı olmaması üçün özünü ələ almağa çalışdı. Həm oğlu ilə həm də kəm taleyi ilə barışmaqdan başqa yol olmadığını hiss etdi. Haqqlı olaraq başını dik tutmağa çalışan ana eyni zamanda qəhrəman oğlu ilə qürur duyur. 24 yaşlı oğlunum 44 günlük Vətən müharibəsində sona qədər vuruşub Zəfərə çatması anaya ən böyük təskinlik olur. Şəhidlikdən uca məqam yoxdur! Hər bir azərbaycanlı vətəndaşın müqəddəs bildiyi bir məqam var ki, o da ŞƏHİDLİYİN MƏQAMIDIR!
Mən aşiq qaş altından,
Göz baxar, qaş altından.
Əsgərim heykəl qoydu,
Tarixə Daşaltından.
Əzizim yurdu keçdi,
Yuvasın qurdu keçdi.
Əlində al Bayrağı,
Burdan bir ordu keçdi.
Ceyhun
Bir Vətən sevdası qəlblərə hopdu,
Bu haqq meydanında haqqımız çoxdur.
Ceyhun tək oğullar, haylara oxdur,
Bayrağı enməyə qoymadı Ceyhun.
Adın qızıl qanla tarixə yazdı,
Hər sözü şüardı, marşdı, avazdı.
Vətən bütövdürsə, ruhunda yazdı,
Qisas almayınca doymadı Ceyhun.
Üstündə gəzdirdi qeyrət rəmzini,
Hifz etdi namını, elin əzmini.
İnamla qorudu torpaq nəbzini,
Qarabağı darda qoymadı, Ceyhun.
O bir and içmişdi, ondan dönmədi,
Qəlbində azadlıq odu sönmədi.
Məğlub etməyincə, kini dinmədi,
Vandallara boyun əymədi Ceyhun.
Qamətini dik tut, ucadır başın!
Gülnarə anamız, sən sil göz yaşın.
Zəfərə ucaldı hər vətəndaşın,
Zəfərsiz geriyə dönmədi, Ceyhun.
Rəqsanə Tapdıqlı
AYB-nin üzvü
Şair-publisist
